پودرها
ذرات ریزی هستند که از خُرد کردن قطعات جامد و بزرگ، یا تهنشین شدن ذرات جامدِ
معلق در محلولها به دست میآیند. بنابراین، نانوپودرها را میتوان مجموعهی از
ذرات دانست که اندازهی آنها کمتر از ۱۰۰ نانومتر است. (اگر یک متر را یک میلیارد
قسمت کنیم، به یک نانومتر میرسیم. طبق تعریف، ساختار نانومتری ساختاری است که
اندازهی آن کمتر از ۱۰۰ نانومتر باشد(.•پودرها در سه حالت نانوپودر به شمار میآیند:
•حالت اول: ساختار ذرات تشکیلدهندهی پودر، در
حد نانومتر باشد. یعنی اگر ساختار ذرات تشکیلدهندهی یک پودر را
به صورت یکی از اشکال منظم هندسی در نظر بگیریم، میانگین اندازهی اضلاع آن بین ۱
تا ۱۰۰ نانومتر باشد. مهمترین اشکال هندسی، کُره و مکعباند. اگر ساختار ذرات
تشکیلدهندهی پودر را کُره فرض کنیم، باید قطر کُره کمتر از ۱۰۰ نانومتر باشد و
چنانچه ساختار آنها مکعب فرض شود، میانگین اضلاع مکعب باید در محدودهی ۱ تا ۱۰۰
نانومتر قرار گیرد. برای مثال، بلورهای نمک طعام ساختاری مکعبشکل دارند. (شکل شمارهی
۱(یادآوری: اگر بیشترِ ذرات تشکیلدهنده پودر، ابعادی
میان ۱ تا ۱۰۰ نانومتر داشته باشند، آن پودر، نانوپودر محسوب میشود. حالت دوم: دانههای تشکیلدهنده پودر، ابعاد
نانومتری داشته باشند. در حالتی که اندازهی ذرات تشکیلدهندهی پودر
از صد نانومتر بیشتر باشد، کافی است دانههای آن ابعاد نانومتری داشته باشند تا
نانوپودر به شمار آیند. یک مثال برای فهم این موضوع، اتمهایی هستند که به صورت
منظم و درون سلولهایی که آنها را “دانه” مینامیم، کنار هم قرار گرفتهاند. مواد
بلوری جامد نیز از سلولهای ریزی تشکیل شدهاند که به آنها دانه میگویند. درون هر
دانه، اتمها در یک جهت خاص و ردیفهای موازی چیده شدهاند و تفاوت دو دانه مجاورِ
هم، تفاوت در همین جهتگیری اتمهاست.